Voor de jonge blogger Raif Badawi met zijn zachtaardige uitstraling voerden mensen wereldwijd campagne. Nu is hij eindelijk vrij, los van een reisverbod.
Hij pleitte voor vrijheid van meningsuiting, scheiding van staat en geloof en becommentarieerde de Arabische Lente. Soms nam hij Saudische geestelijken op de korrel. Of hij vroeg zich af waarom vrouwen zo weinig vrijheid hadden. Een van zijn laatste schrijfsels was een quote van Albert Camus: ‘De enige manier om een wereld zonder vrijheid het hoofd te bieden, is om zo volledig vrij te worden dat je van je eigen bestaan een daad van opstand maakt.’
De oprichting van zijn online debatforum Free Saudi Liberals kwam de Saudische blogger Raif Badawi (1984) vreselijk duur te staan. Hij werd in 2012 gearresteerd, het forum ging op zwart. De geestelijke Abdel-Rahman al-Barrak beschuldigde Badawi van afvalligheid en riep een fatwa over hem uit, ofwel toestemming om hem te doden. Zijn vrouw, Ensaf Haidar, vluchtte met hun drie kinderen naar Canada. In 2014 werd Badawi veroordeeld tot tien jaar cel, duizend stokslagen en een boete van een miljoen Saudische riyal (ruim 243 duizend euro) voor het beledigen van de islam.
“Volgens een nieuwe richtlijn zouden stokslagen vervangen moeten worden door boetes of gevangenisstraf, maar hier is veel onduidelijkheid over”
De eerste vijftig stokslagen kreeg hij in januari 2015 publiekelijk toegediend. De rest zou vanwege zijn slechte gezondheid niet meer zijn gegeven. Volgens een nieuwe richtlijn van het Saudische Hooggerechtshof zouden stokslagen vervangen zouden moeten worden door boetes of gevangenisstraf, maar er bestaat nog veel onduidelijkheid over de reikwijdte van deze richtlijn.
Badawi, zoon van een Libanees christelijke moeder en een Saudische islamitische vader, zou als jongen al eens een halfjaar vast hebben gezeten in een tienergevangenis. Zijn vader had hem aangegeven wegens ongehoorzaamheid.
Badawi bezocht regelmatig zogeheten diwaniya, bijeenkomsten van journalisten, dichters, denkers, filosofen en schrijvers, waar werd gesproken over een meer open Saudische maatschappij. Hier uitte Badawi zijn zorgen over onderdrukking in naam van het geloof. Hij wilde dat Saudi’s hun rechten en verantwoordelijkheden zouden kennen en ervoor opkwamen.
Reisverbod als intimidatie
Voor het debatforum dat hij als twintiger opzette, zou hij zich hebben laten inspireren door andere Saudische schrijvers als Abdullah al-Qasemi en Mohammed Saeed Tayeb. Hoewel Badawi’s schrijven werd getolereerd door de inmiddels overleden koning Abdullah, wekte hij de woede van de religieuze politie. Tien jaar lang zat Badawi vast in de gevangenis van Dahaban, een vissersdorp ten noorden van Jeddah. Ook zijn zus en mensenrechtenactivist Samar Badawi werd hier gevangengehouden.
Wereldwijd voerden mensen campagne voor de vrijlating van de jonge blogger met zijn zachtaardige uitstraling. Zijn portret prijkte op vele protestborden bij Saudische ambassades, mede georganiseerd door Amnesty International. Ook in Nederland, met de campagne ‘bloggen is slecht voor je rug’. Voor zijn zaak zijn meer dan een miljoen berichten verstuurd. In 2015 brachten Badawi’s vrouw en een Duitse journalist 1000 Lashes uit, een Engelstalige bundeling van zijn teksten.
Afgelopen 11 maart kwam Badawi vrij, al mag hij de komende tien jaar Saudi-Arabië niet verlaten. Reisverboden zijn voor de Saudische autoriteiten een manier om activisten ook na hun vrijlating te intimideren, tot zwijgen te brengen en te controleren. Zo kunnen ook de vorig jaar vrijgelaten mensenrechtenverdedigers Loujain al-Hathloul en Raifs zus Samar het land niet uit.
Lees hier andere stukken die ik voor het blad Wordt Vervolgd schreef.
